شکارگاه: این سبک از طراحی معمولا به صورت تمام عرض و تمام قد زده میشود حتی میتوانیم در این سبک کار و فاکتورهای کار رو از متن یا بوم گذرانده و داخل حاشیه های کار برویم. دقت در تعداد اسب ها که حتما فرد باشند و لباس های سوارکاران که با دستار و شال و لباس بلند میباشد به همراه کلاهی شبیه تاج و چکمه الزامیست. و داستانی را که در مبحث گل نرگس عرض کردم این بود که دوستی شکارگاهی زده بود بسیار زیبا همراه با سوارکارانی ملبس به لباس اسب سواران کنونی که در مسابقات سوارکاری و درساژ به تن دارند را طراحی کرده بودند و زمانی که فرش را به مشتری و مترجمش که ایرانی بود ارایه نمودند مشتری گفت شما امروز را طراحی کردید و من بهترین این لباس و مدها رو در کشورم دارم من شکارگاه میخرم که تقریبا ایران قدیم را بتصویر کشیده باشد.
مثلا مربوط به صفویه باشد و آن دوران را تداعی کند. دوستان یکی دیگر از اشتباهات نقاشان کشیدن صحنه های خوردن تیر نیزه و شمشیر به شکارها را با رنگ قرمز و قطرات خون واقعی تر نشان میدهند و این کار باعث پس کشیدن مشتری ها که از دین بودا تبعیت میکنند و یا اروپاییان حامی حیوانات میشود. بماند که نسل کشی در کشورهای همسایه و مسلمان را نمیبینند. شکارگاه ها به تک اسب، سه اسب، پنج اسب و هفت اسب معروفند استفاده از آهوان کوچک و بزرگ، نر و ماده که با شاخ مشخص میشود. خرگوش، گوزن و پرنده که بالای فرش کشیده میشود متداول است و استفاده از رود برکه به زیباییه کار می افزاید همچنین کوه و تپه ماهورها، حیوانات درنده وحشی که در گذشته رایج بوده و امروزه کمتر استفاده میشود.
دقت کنید که در شکارگاه های قدیم مرسوم بود نقطه اصابت تیر یا نیزه یا شمشیر شکارچی را با رنگ قرمز و قطره های خون نشان میدادند. و حتی حمله سگ شکارچی و یا شیر و حیوانات وحشی به شکارهای موجود در اون پرده از خیال نقاش وجود داشت که هرچه به سوی جلو رفتیم و احترام به حیوانات و احترام به عقاید و ادیان باعث شد که این قسمت های موجود در فرش شکارگاه که به تصویر خیال نقاش جان بیشتری میداد رو حذف کنیم و شکارگاهی عاری از خشونت بکشیم و کماکان خیلی ها بیخبرند و به همان سبک قدیم کار میکنند که بازار خوبی رو نخواهند داشت
شکارگاه به تاج دستار و لباس های بلند وچکمه دقت کنید
ستونی و تلفیق شکارگاه. برکه پرنده و ۵اسب بودن را میتوان دید
شکارگاه به لباسها دقت کنید
تلفیق شکارگاه در ترنج و خشتی .کار خودم
شکارگاه سه اسب قاب دورکار سه بعدی .کار خودم
کاربری انواع درخت در جای جای فرش شکارگاه فرش غلط
خب دوستان علت تقاظای کمتر تولیدی ها برای شکارگاه وجود تعدادورق بیشتر در این سبک و هزینه بالاتر است
اگراساتید بتوانند شکارگاه را به نحوی با سبک های دیگر مخلوط و یا ترکیب کنند اقبال بهتری وجود خواهد داشت. مانند شکل ترکیب خشتی و شکارگاه کار خودم
بهترین الگو در کمک گرفتن نقاش به عنوان ماخذ کارهای جاودان استاد مسلم نقاشی ایرانی استاد فرشچیان است ولی نباید به اون سنگینی کارکرد.
به آناتومی اسب ها آهوان شکار و شکارچی خرگوش ها وحتی تپه ماهورها و درختچه و بته گل و برگ استاد دقت بیشتری کنید. چند تولیدی خوش ذوق به طراحی چوگان نیز اقدام کردند و از تابلو چوگان استاد یا کپی کردند یا اقتباس که من با کشیدن کپی کارها موافق نیستم
خشتی
خشتی: این سبک همانطوری که از اسمش مشخصه قالب قالب یا خشت خشت میباشد که مهمترین آن خشت تلخ میباشد که بدلیل استفاده رنگ های بیجان و مرده به اصطلاح و استفاده از ۹ طرح مشخص که یکی از آنها بید مجنون به سبک قفقازی و به اصطلاح هریس و یکی از آنها محرابی دیگری بته کرمونی. هست سالیان زیادیست که همین ۹ خشت بافته میشود و چنانچه نقشه برای تکمیل فرش کم باشد باز به صورت تکراری و سرهم سوار بافته میشود و همینطور تکرار از عرض فرش.
البته خشتی های متنوعی طراحی شده گل رز وگل ریز که کار خودم هست. گلفرنگ و استفاده از چند فاکتور از قبیل ظروف عتیقه شناخته شده مثل جام حسن لو و یا ظروف اختراعی از قبیل ابریق جام شمعدان گلدان شمشیر سپر گلدان و… که ترکیب ظروف، گلفرنگ، بته کرمونی، و حتی یک گل شاه عباسی و بندی کوتاه و مثلا لتوسی را در یک خشت زده ایم. و بعبارتی میتوانیم از تمامیه فاکتورهای طراحی در فرش خشت نیز بسازیم و این به سلیقه طراح برمیگردد. که یک فرش با چند خشت از قد و چند خشت از عرض تکمیل شود.
آیا تکراری باشند یا خیر میتوانیم در وسط قالی ترنجی را روی خشت ها تعبیه کنیم حتی میتوانیم یک زرع و نیم را با چند خشت بزرگ بزنیم. که هر خشت فانتزیه یک فرش میشود. حتی میتوانیم در بعضی از نقاط یک فرش با طرحی خاص چند خشت بکار ببریم از خشت های پی درپی یک اندازه و یا کوچک و بزرگ و یا یک خشت و طرحی خاص تا خشت بعدی مجددا یک خشت و باز تکرار استفاده کرد.
دوستان در بخش عملی طراحی خواهم گفت که تمامی اندازه ها و حاشیه های اطراف خشت که از آنها به نام طره یا پاناسمی یا دندان موشی اطراف طرح و خشت بکار میرود باید در رج شمار فرد باشد. در مبحث طراحی حاشیه پهن و حاشه باریک و… برای هر فرش لزوما باید ابعاد و فاصله ها فرد باشن که بصورت عملی توضیح خواهم داد. در یک کلام در خشت ها و قابها از تمامی فاکتورهای فرش میتوان استفاده کرد.
در کشیدن فرش خشتی یا قاب قابی به دو چیز اهمیت بیشتری باید داد اول اینکه اگر تمام فرش رو قرار باشه بکشیم همان مقوله تعداد ورق بالا پیش خواهد آمد و درپی آن هزینه بالا حمل و نقل نقشه های بیشتر و سختی بافنده در نقشه زدن و جابجایی آن پس میبایست زمانی که دستمان بسته است از تکرار خشت ها کمک بگیریم
به این ترتیب که حتما دقت کنیم که تعداد خشت ها در عرض فرد باشند تا از تکرار دو خشت شبیه به هم در وسط جلوگیری کنیم. که فرش زیباتری داشته باشیم.
دوم اینکه در طراحی خشتها عرض کار که در اجباریم و نمیتوانیم عرضی بیشتر از چله داشته باشیم یا بیشتر از عرض مرسوم با درنظر گرفتن چندخانه با توافق صاحب کار و چون عرض خشت ها تقریبا الزام و اجبار است باید سعی کنیم تقسیمات ما طول خشت به عرض خشت بخورد یعنی خشت ها خوش قواره باشند. در اینجا نقاش باید بنحوی از خشتها کم و زیاد کند که هم قد مرسوم بازار را در فرش داشته باشیم هم خشت ها بدقواره نباشند
باز هم تاکید میکنم تمامی ارتفاع ها و بالطبع عرض ها در تمام نقشه ها و سبک ها باید فرد باشد در خشتی این تاکید به تاکید موکد نیازدارد. فرد بودن فاصله ها یعنی داشتن فرشی که همه جای فرش درخط واگرایی و یا واگیره به کوچکترین و کمترین تعداد گره که در بافتهای تجاری و غیر هنری مینیمم ما ۱ گره هستش. پس وقتی کمترین گره یک گره میباشد فاصله و واگیره هم یک گره و فرد باشد الزامیست
دوستان ازتمامی طرح ها و فاکتورهای موجود در تمام سبک های فرش به صورت جزی و فرادا و یا به مقدار خورند خشت میتوان استفاده کرد از قبیل یه تکه گل شاه عباسی. دوتا پرنده با گل یابی گل درختچه، اسلیمی، ختایی و… هر آنچه در فرشهای ایرانی دیده شده به وسعت و جمع میتوان مشتی نمونه خروار و جزیی در خشت کشید.
در چندین سال گذشته خشت قالی در قالی را طراحی کردم و توسط استاد شادروان صابری تشویق زیادی شدم و پس از آن عده ای از آن کار اقتباس کردند و به این ترتیب بود که بالا و پایین خشت ها که به صورت فرش کوچک لچک ترنج یا درختی یا محرمات یا گلدانی بود خط هایی با رنگ سفید میزدم که نشان گر چله ها و گلیم بافت پایین و بالای فرش باشد. واین نوع از خشت که به قالی درقالی مشهور شد نیز رونق گرفت و خواهان مخصوص خودش داشت.
خشتی با طره عریضتر از معمول
خشتی ترنجی همراه خیابانی اقتباس از کار خودم
نوعی خشتی یا قاب قابی
استفاده از خشت و قاب در لچک
خشتی و کاربری حیوانات و گل های وحشی
فرش محرابی همراه کتیبه و گلدان. کاربری خشت در محراب و لچک بالا. کار خودم
خشتی تلخ .کار خودم
تلفیق شکارگاه در ترنج و خشتی .کار خودم
محرابی
محرابی، یا مسجدی یا ستونی: در این نوع از طراحی وجود دو لچک در بالای کار که نقش محراب را بازی میکنند الزامیست حال بعضی ها محراب ها را بر روی ستون هایی که دوطرف متن میباشد سوار میکنند و بعضی دیگر بنا به کمبود جا و یا دلایل دیگر محراب را به طرفین منتها الیه متن و به دیواره ها که حاشیه باریک ها هستند متصل میکنند و بیننده حاشیه باریک ها را به عنوان ستون میبیند. محراب ها چندین مدل طراحی میشود میتوانیم مانند لچک ۴۵ درجه واگیره بزنیم.
میتوانیم در لچک درختی بزنیم .گلدان نیمه ای بزنیم شاه عباسی بزنیم. نقوش هندسی که تداعی کننده سنگ و سنگ کاریست بزنیم. بته کرمانی بزنیم یکی بزرگ و دیگری کوچکتر که به مادر و بچه معروفند. بنابه سلیقه نقاش میتوانیم بین ستون و دیواره فرش که همان خط حاشیه باریک است بین ۳ تا ۵ خانه فاصله درنظر بگیریم تا بتوانیم به ستونمان درخت مو با برگهای پهن و خوشه های انگور بپیچیم.
یا گل نیلوفر و پیچک بپیچیم و یا هرچیز دیگر. میتوانیم ستونمان را مارپیچ مانند ستون های سنگی و حجاری شده بکشیم و یا با طراحی های دیگر ستون را تداعی کنیم. من تلفیق محرابی ستون دار و درختی و ترنجی را کار کردم و جواب گرفتم و حتی محرابی با کتیبه پایین هم کار کردم مرسومترین ستونی محرابی باگلدان پر گل در وسط نقشه میباشد که به دو صورت گلهای قرینه و یا غیر قرینه و یا بسبک تلفیق هر دو کارکرد.
نوعی ستونی غلط همراه گلدان
درختی یک طرفه همراه محراب که به دیواره کار متصله
نوعی از محرابی ستونی همراه کومه در متن
نوعی درختی
محرابی که از حاشیه باریک به عنوان ستون نیز استفاده شده
کاربری محرابی گلدانی آویز درختی و کتیبه
محرابی ستونی و درختچه و کومه. برگرفته از کار خودم
ستونی و تلفیق شکارگاه. برکه پرنده و ۵ اسب بودن را میتوان دید
ستونی گلدانی
گلدانی و محراب جزیی. گلدانها سه بعدی. کار خودم
محرابی ستونی رنگ آمیزی کنایه از سنگ تراش خورده در اجزای محراب و ستون
از ابتدایی ترین محرابی و ستونی ها فرشی بود به نام انا در که احتمالا از واژه آناتول گرفته شده بود وجه تسمیه آن در این مقال نمیگنجد. و من بی معلومات ولی همینقدر بدانید که دوستون دو طرف متن بود که به محرابی متصل میشد مانند ستون و محراب فرش محرابیه زمینه کرم موزی و در پایین و ابتدای متن طرحی شبیه شمع دان یا پایه منبت کاری شده ای بود که یک سوم ارتفاع متن بالا میامد و از بالا میان محراب نیز گلدان کوچک آویزی نصب بود که با چند رشته زنجیر به سقف محراب متصل میشد.
ولی به دلیل شباهت فرش محرابی به مصلی و محراب نماز اماکن مذهبی و مساجد این طرح و سبک از کار تنوع بسیار زیادی دارد و به مقدار ارادت نقاش و ذوق مذهبی و اتصال معرفتی او طرح های زیبایی زده شد و هم اکنون هم مرسوم است.
میتوانیم از پیش طرح هایی شبیه به این در محرابی و ستونی کمک بگیریم
