معرفی فرش نهاوند همدان

نهاوند از شمال به تویسرکان و کنگاور (کرمانشاهان)، از مشرق به ملایر و از جنوب به آلشتر (استان لرستان) و از مغرب به دلفان محدود می باشد. شهرستان نهاوند از دو بخش مرکزی، شامل دهستانهای علیا و سفلی، مجموعاً 135 روستا و بخش خزل شامل دهستانهای خزل و سلگی با 105 روستا، تشکیل شده است.

در میان هنرهای متفاوت صنایع دستی که در حال حاضر در نهاوند رایج است هنر فرش بافی نهاوند با برندهای معروف و تاریخی احساس و ذهن آدمی را به عمق هنر و زیبای نهفته در فرش می برد گویی طبیعت، عرفان در دل خفته فرش با انسان حرف می زند و دل و عقل و هوش آدمی را با خود به خلوت درون می برد.

فرش نهاوند دارای برندهای جهانی مانند عشوند، گل حیدر یا سالاری، لچک سفید است که باف انواع فرش‌های سنتی نهاوند با طرح‌ها و رنگهای بدیع و زیبا نمایشگر اوج تسلط طراحان و بافندگان بر فن بافت فرش است. چنین است تلفیق رنگهای سنتی و رنگهای متنوع دیگر كه به طور هنرمندانه صورت می‌گیرد، هر چند كه ارزش رنگرزی گیاهی قابل مقایسه با رنگرزی شیمیایی نیست.
شهرستان نهاوند در زمینه تولید فرش دستباف دارای پتانسیل و ظرفیت بیشماری است و فرش دستباف نهاوند دارای آوازه کشوری و جهانی است که بیشتر بافت های فرش دستباف در شهرستان نهاوند به صورت دو زرع و یک زرع و نیم تولید می شود و 99 درصد تولیدات فرش دستباف نهاوند از طریق اتحادیه مرکزی فرش تهران به کشورهای آمریکا، کانادا، آلمان و کشورهای عربی صادر می شود.

درون مایه فرش های دستباف نهاوند استوار بر سنت های كهن است و در تار و پود آن ها آرمان هایی عجین گشته كه از دیرباز در زبان و ادبیات و والاترین میراث های معنوی این نژاد حرمت داشته و پاسداری شده است.

بافندگان نهاوند عمدتاً زنان هستند که نقوش اصیل و زیبایی را از قدیم به یاد دارند و می بافند. نقوش کلگی عشوند- برگ بته ای- تاریخی- گل دستمالی- برچک در روستاهای اوشون، کله خان، بن سره، برچک، زرائین، توچغاز، اوج زمان، کرتیل آباد، ابدز و در روستاهای دیگر بافته می شود. متن فرشها عمدتاً سیاه است و رنگهای نارنجی و سرخ در آن بکار رفته است. اکنون مصرف پشمهای نامرغوب به جای پشمهای محلی و مرغوب گذشته و رنگهای جوهری، نارنجی و سرخ های تندو زننده به مرغوبیت و زیبایی پر احساس فرشهای نهاوند آسیب بسیار رسانیده است. این فرشها هنوز به خاطر جوهره ی ذاتی و حفظ ویژگیهای نقش و رنگ آمیزی خویش تا حدودی بازار دارند. شیوه ی بافت فرشهای نهاوند شبیه فرشهای همدان است گره فرشها عمدتاً ترکی و در برخی فارسی بر روی دارهای عمودی بافته می شوند. فرشهای نهاوند عمدتاً تک پود و از نوع پرز بلند و ضخیم و گوشتی هستند.

در شهرستان نهاوند فرشهایی در اندازه های بزرگ و کوچک دو ذرعی های باریک و کناره های پهن و ندرتاً ذرع و نیم با رنگهای نسبتاً تند قرمز و آبی بافته می شود. فرشهای لچک و ترنج نهاوند علامت مشخصه ویژه ای دارند که به سهولت از طرحهای مشابه در نواحی مجاور تشخیص داده می شوند بدین کیفیت که موتیفها و دسته گلهای حاشیه در فواصل معین با شکافتن نوارهای محافظ حاشیه در زمینه فرش تداخل می نمایند و این کیفیتی است که در طرحهای مناطق مجاور کمتر دیده می شود. نكته جالب توجه در خصوص فرش عشوند و هنرمندان روستای عشوند این است كه هنر فرش‌بافی تنها در انحصار زنان روستا نیست، بلكه مردان و زنان این روستا دوشادوش هم فارغ از كارهای منزل و كارهای كشاورزی روزمره، تاروپودهای قالی را با تاروپودی از عشق به این هنر چنان در هم تنیده‌اند كه چشم هر دوستدار هنری را خیره می‌سازد.

و اینگونه است كه امروز پس از گذشت 150 سال از بافت نخستین قالی عشوند در این خطه هنوز هم كمتر كسی را می‌بینی كه سررشته‌ای از هنر فرش‌بافی داشته باشد و فرش عشوند نهاوند را نشناسد. وجه تسمیه فرش عشوند یا همان كله‌گلی از طرفی به خاستگاه اولیه این نوع قالی یعنی عشوند برمی‌گردد و از طرفی نیز به دلیل گلدان‌های پر از گل‌های شقایش وحشی است كه در 4 طرف این فرش بافته شده است. البته زنان و مردان هنرمندان روستا در كنار فرش عشوند، فرش‌هایی دیگر از جمله لت‌سیفی(نصف سیب)، گل‌خار، تاریخی و….