رنگ و رنگرزی

رنگ آمیزی گبه

در گبه های قشقایی بر خلاف گبه های سایر نواحی ایران كه خود رنگ است ، بافنده از رنگها و نقش های متفاوتی استفاده می كند. البته گبه هایی با نقش ساده با زمینه ای یك رنگ یا رنگهای محدود نیز بافته میشود.

رنگ آمیزی گبه ها زیبا و بی نظیر است . رنگ آمیزی اكثر آنها به استثنای معدودی از آنها تماما طبیعی و گیاهی است. رنگرزی سنتی و بهره گیری از رنگهای گیاهی اعتبار ویژه ای به صنایع دستی عشایر می بخشد همچنین نوعی گبه بافته می شود كه خود رنگ می باشد یعنی بر روی مواد اولیه ای كه در تولید این محصول استفاده می شود هیچ نوع عمل رنگرزی انجام نمی شود، پشم آن اصطلاحا خود رنگ است. یعنی مستقیما از دام چیده شده به عبارت دیگر دستچین است. این نوع گبه در رنگهای طبیعی پشم گوسفند (سفید، سیاه، خاكستری و بژ) بافته می شود.

به همین سبب در برابر شستشو و نور آفتاب مقاومت بیشتری دارد حتی می توان گفت مقاومت رنگ آن از قالی هم بیشتر است زیرا مواد تشكیل دهنده رنگها كاملا طبیعی است.

رنگهای گبه های ایلات فارس دارای شفافیت خاصی است و شباهت زیادی به بافتهای تركمنها دارد.

از رنگهای گیاهی و سنتی فارس ، مهمترین رنگ ، خانواده قرمز است که همه انواع آن ، از صورتی ، گل بهی و سرخابی گرفته تا لاکی و ارغوانی تیره از ریشه روتاس بدست می اید.

(کاربرد قرمزدانه در فارس رواج ندارد و فرشهایی که با قرمز دانه رنگ شده باشد ، کاملا استثنایی است.)

هر كدام از رنگهای مورد مصرف در گبه ها نماد و نشانه چیزی بود ، مثلا رنگ آبی نشانه پاكی و زلالی آسمان است و رنگ سبز نشانه سر سبزی و خرمی و به نوعی به معنی بركت بوده چرا كه عشایر برای به دست آوردن رسیدن به مراتع و آب مدام در حال كوچ هستند . رنگ زرد نشانه طلا و خاك و وطن است و حسن وطن دوستی نیز در نزد قشقایی ها شدید بوده است. به همین خاطر در گبه های خود به نشانه خاك وطن از رنگ زرد زیاد استفاده می كردند. رنگ مشكی نشانه مرگ و میر است و زمانی در گبه رنگ مشكی استفاده می شود كه كسی از اطرافیان و اقوام عمر خود را ازدست داده باشد. رنگ سفید نشانه تولد و نو شدن ، در پیش قشقایی است.

به طور كلی رنگهایی كه در گبه ها به كار می رود به نوعی روحیات مردم عشایر را نشان می دهد.

رنگ قرمز : رنگی گرم و دارای نیروی برون گراست ، رنگ توان و فعالیت و رنگ تقویت كننده قلب است. رنگ حق ، پیكار و شهادت است و سمبل حیات و مبین هیجان و شورش است.

رنگ زرد : رنگ جوانی ، روشنی و نور و نشان دانش و معرفت و شادی آفرین است و بیشتر پرتوهای دریافتی را بازتاب می دهد. ژرفا و عمق ندارد. این رنگ برای عشایر بسیار اهمیت دارد.

رنگ بنفش : رنگی است كه نمایشگر بی خبری ، بی اختیاری و ظلم و دشواری است. این رنگ مرموز و برانگیزاننده احساسات است ، در سطح وسیع حالت ترس را نشان می دهد.

منبع
هانیه عالمی و سارا یارمحمدی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا