تعریف رنگرزی

در رنگرزی مهارت رنگرز در کاربرد مواد رنگی اهمیت ویژه ای دارد و عامل درخشندگی رنگ تنها مواد الوان نیست چه فرش هایی دیده شده اند که الیاف آن با مواد رنگدار مرغوب رنگ آمیز شده ولی به علت عدم مهارت رنگرز و فقدان نفوذ رنگ به داخل الیاف ، فرش رگه دار شده و یا برعکس بر اثر اشباع الیاف از مواد رنگی به هنگامی که فرش ها بر روی یکدیگر انداخته بودند رنگهای اضافی به فرش های مجاور نفوذ کرده اند . متقابلا کیفیت و نوع الیافی که در رنگرزی بکار برده می شوند نیز در خور اهمیت بدین صورت که هرگاه چند دسته کلاف مختلف را در یک زمان و تحت شرایط یکنواخت و حتی اتوماتیک رنگ آمیزی کنند نتیجه کار در تمام آنها به یکسان نخواهد بود و هر کلافی رنگی متمایز از کلافهای دیگر بخود می گیرد.

با تجزیه نور در یک منشور بلوری عینا مانند رنگین کمانی که بعد از بارندگی در هوای آفتابی تشکیل می شود . هفت رنگ بنفش ، نیلی ، آبی ، سبز ، زرد ، نارنجی و قرمز بوجود می آید . در این مجموعه الوان زرد و قرمز و آبی رنگهای اصلی و بنفش ، سبز و نارنجی رنگهای مکمل نامیده می شوند که از ترکیب آنها با یکدیگر به نسبت های مختلف دنیایی از رنگها به وجود می آید . بدین ترتیب که انواع سبزها از مخلوط زردها و آبی ها و انواع بنفشها از ترکیب آبی ها و قرمزها و اقسام نارنجی ها از ترکیب زردها و قرمزها بدست می آید . همچنین از امتزاج رنگهای مکمل با یکدیگر به رنگهای اصلی با درجات رنگی متفاوت می توان دست یافت . در عمل برای بدست آوردن رنگ سبز ابتدا کلافها را نیل و سپس بایک ماده رنگی زرد رنگ می کنند و برای دستیابی به نارنجی الیاف را در مرحله اول با روناس و یا هر قرمز دیگری به رنگ قرمز در آورده و سپس در حمام محتوی رنگ زرد وارد می کنند و برای حصول رنگ ارغوانی الیاف را ابتدا به رنگ قرمز در آورده و آنگاه در خم نیل وارد می نمایند و به همین ترتیب با تغیر در نسبت رنگهای بکار رفته به مجموعه های رنگی متعددی دسترسی می یابند.

رنگها را برحسب ساختمان فیزیکی ، کیفیت شیمیایی و ثبوت و نوع دندانه ای که با آن بکار می برند و یا روشهای رنگرزی تعریف و طبقه بندی می کنند.