گیاهی است با نام علمی « Indigofera Tinctoria » و همان طور که از نام آن بر می آید اصل آن از هندوستان بوده و از آنجا به سایر نقاط دنیا برده شده است.
بوته ی نیل را بشر از هزاران سال پیش می شناخته و آن را برای تهیه ی رنگ های سبز و آبی کشت می کرده است ولی بعد از کشف نیل مصنوعی زراعت آن تا حدود زیادی محدود شد و امروزه کشت آن در هندوستان در سطح محدود معمول است .
گیاه نیل در خوزستان و مناطق جنوبی ایران نیز سابقه کاشت داشته است.
گیاه نیل انواع متعددی دارد ولی در همه ی آنها یک یا دو ماده ی رنگی وجود دارد . برگ های نیل دور از اشعه ی آفتاب و جریان هوا سفید رنگ است ولی اگر این برگ ها را خرد کنند ماده ی سبز رنگی از آنها خارج می شود که در مجاورد هوا اکسیده شده و به رنگ آبی در می آید.
نیل یکی از بهترین و با ثبات ترین رنگ های طبیعی در برابر شست و شو و سایش و بخصوص نور می باشد.
روش رنگرزی سنتی با نیل طبیعی تا حدودی مشکل است و به کار و حوصله زیادی نیاز دارد و رنگرز ایرانی که امروزه در مقیاس تجارتی باید الیاف مورد نیاز کارگاه ها را آماده کند فرصت آن را ندارد که به ریزه کاری های فنی پر دردسر برای تولید الیافی با رنگ هایی درخشان تر و جالب تر بپردازد . شرایط کار امروزی او را وادار می سازد که با صرفه جویی در وقت و با استفاده از نیل شیمیایی از عملیات پیچیده ی تخمیر نیل طبیعی صرف نظر کرده و الیاف خود را به طریقه ی جدید رنگرزی کند.
