فرش ترکمن ، در دوران های گذشته ، تنها از رنگ های گیاهی و سنتی بهره می گرفته است و امروزه نیز خامه های فرشی که بافنده می خواهد تا اصالت ترکمنی آن حفظ شود ، به همان شیوه رنگ آمیزی می شوند. نیازجان می گوید:
رنگ های شیمیایی که از چهل سال پیش به کار گرفته شده ، فرش ترکمن را از ارزش انداخت.
با این همه در برخی رنگ ها ، ناگزیر برخی مواد شیمیایی به کار می رود و جز این هم چاره ای نیست.
رنگ در فرش ترکمن محدود است. فرش ترکمن تنوع رنگ آمیزی فرش های دیگر نقاط ایران را ندارد و ارزش تلاش نیازجان ، در تنوع بخشیدن به این رنگ هاست. اگر چه به گفته ی خودش ، معمولا در این نوع سنت شکنی ها مقاوت هایی دیده می شود و باید با جرات در برابر آن قرار گرفت:
سابقا ، پنج رنگ (سفید ، سیاه ، سبز تیره ، لاکی تیره و لاکی متمایل به زرد) در فرش ترکمن های ایران به کار می رفت. من این رنگ های محدود را به دوازده رنگ رساندم تا فرش ترکمنی ایران بتواند گامی در راه پیشرفت بگذارد. رنگ هایی که افزودم عبارتند از : طوسی ، دارچینی ، عبایی ، قهوه ای روشن ، قهوه ای تیره ، طلایی ، نخودی و آبی آسمانی.
استاد نیازی با همکاری پسر بزرگ خود که در رشته ی رنگرزی تحصیل کرده است ، به این کار پر دردسر ، اما ارزشمند پرداخته است.
استاد نیازی می گوید اگر من دو سه مورد از رازهای کارم را مخفی کنم و هر شاگرد هم وقتی استاد شد ، یکی دو مورد را برای خود نگه دارد و به شاگردهای خود نیاموزد ، سرانجام فرش ترکمن به عقب باز می گردد و همه ی رشته هایم در جهت احیای آن پنبه می شود.
پسر بزرگ نیازجان می گوید که یکصد و بیست و یک نوع ماده گیاهی در ایران موجود است که در رنگرزی می توان به کار گرفت. او می گوید:
قرمزدانه یک رنگ حیوانی است که به طور سنتی به کار می رفته است. امروزه نیز همراه با رنگ های گیاهی ، از این حشره استفاده می کنیم. آنچه ما بیشتر به کار می بریم عبارتند ار : روناس ، برگ مو ، پوست انار ، پوست گردو ، اسپرک و همین قرمزدانه. من خودم با تشویق پدرم و آگاهی هایی که غیر از تحصیلاتم از ایشان به دست آورده ام ، توانسته ام از همین چند ماده و ترکیب هایی که کردم بیست و نه رنگ بدست آورم.
یک دیدگاه