رونمایی از لوح ثبت ملی هنر بافت فرش بزچلو در میراث ناملموس کشور

مصطفی مرزبان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اراک با اشاره به رونمایی از لوح ثبت ملی هنر بافت فرش بزچلو در میراث ناملموس کشور اظهار کرد: این مراسم با حضور مدیرکل ارشاد اسلامی و امام‌جمعه شهرستان در محل فرمانداری شهرستان کمیجان برگزار شد.

وی افزود: شهرستان کمیجان با ثبت این شش اثر ملی بعد از شهرستان اراک در جایگاه دوم ثبت آثار ملی در استان قرار گرفته که نشان‌دهنده غنای فرهنگی و جایگاه والای تاریخی و هنری این شهرستان است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی تصریح کرد: یکی از برندهای شناخته‌شده قالی ایران در بازارهای داخلی و خارجی، برند بُرچَلو یا بُزچَلو است که در نشست اخیر کمیته ملی ثبت آثار فرهنگی ناملموس در تاریخ 11 بهمن 1399 با عنوان «مهارت بافت قالی برچلو (بزچلو)» به ثبت ملی رسید.

مرزبان ادامه داد: نام این برند برگرفته از نام ایلی ترک است که از جمله 32 ایل یاری‌دهنده شاه اسماعیل برای تشکیل حکومت صفوی بوده است و سکونتگاه تاریخی و اصلی ایل یادشده در ایران، شهرستان کمیجان به مرکزیت شهر کمیجان واقع در غرب استان مرکزی است.

وی با اشاره به اینکه صنایع دستی پیشینه فرهنگی و هر شهر و منطقه‌ای است و باعث شناسنامه‌دار شدن و ایجاد هویت فرهنگی در مناطق می‌شود ادامه داد: استاد عیسی بهادری طراح نامدار فرش ایران نیز متولد روستای آقچه‌کهریز شهرستان کمیجان و فردی برخاسته از فرهنگ ایل برچلو است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی ادامه داد: «قالی برچلو از فرش‌های سبک روستایی است که در بافت این قالی از گره متقارن با تار و پود پنبه‌ای و پشمی استفاده می‌شود. این قالی‌های یک‌پوده و پرز بلند، اغلب در سبک گل‌دار با طرح‌های لچک و ترنج و بالوخ (ماهی) و به رنگ‌های شتری، گلی، آبی و عاجی بافته می‌شوند.»

به گفته وی ترنج دایره‌ای‌شکل قالیچه‌های این منطقه با دو سر ترنج بزرگ که در حقیقت دو گلدان مملو از دسته‌های گل هستند و همچنین چهار دسته‌گل بزرگ که سایر جوانب آن را احاطه می‌کنند، با رنگ‌های شاداب بر زمینه عاجی فرش جلوه خاصی دارند. حاشیه این قالیچه‌ها که اکثراً در اندازه‌های دو ذرعی و ذرع و نیم بافته می‌شوند، مانند غالب فرش‌های نواحی غرب ایران از سه نوار تشکیل شده و نوار مرکزی معمولاً در رنگ آبی تیره است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی یادآور شد: قالی‌های این منطقه از منظر نوع استفاده و ابعاد به شکل پشتی، خرک، ذرع و نیم، دو ذرع، کله‌ای و تمام فرش بافته می‌شوند؛ ابعاد قالی‌های این منطقه عمدتاً به اندازه 50/2 در 50/1 متر است. نوع دیگری از قالی هم در این منطقه بافته می‌شود که طول آن زیاد است (3-4 متر) و عرضش حدود یک متر تا نود سانتی‌متر که به آن کناره گفته می‌شود.

مرزبان اضافه کرد: در گذشته در رنگ‌آمیزی خامه قالی‌های برچلو از رنگ‌های گیاهی مانند روناس، پوست انار، پوست گردو و کاه استفاده می‌شده است. بعدها رنگ‌های صنعتی ساخت آلمان با برند بایر وارد منطقه می‌شوند.

وی گفت: رایج‌ترین نقشه‌های قالی در این منطقه عبارت‌اند از بالوخ (ماهی)، بوته‌ای، شاه‌عباسی، پرده‌ای، لچک ترنجی و ترنجی، حیوانی و شکارگاهی (شامل انواع حیوانات از قبیل اسب و خرگوش و آهو و سگ و شیر و پلنگ و قوچ و کل).