روش علمی محلول سازی از رنگزاها و مواد کمکی

در تست های آزمایشگاهی  مقادیر بعضی از رنگها آنقدر کم هستند که با حتی با ترازو های دقیق هم نمیتوان آنرا وزن کرد یا بسختی میشود بخاطر همین بجای آنکه از رنگ خشک استفاده بشود ؛ محلول رنگ را با غلظت مشخصی میسازند و وزن رنگینه را به حجمی از محلول ساخته شده تبدیل کرده و ان حجم را براحتی با پی پت و با دقت بالا برمیدارن

غلظت محلول رنگ ( که به آن محلول مادر هم میگویند) به دوشیوه بیان میشود :
برحسب درصدی از آب
بر حسب گرم در لیتر
البته این دو واحد با یک ضریب ۱۰ براحتی بهم قابل تبدیلن

یک نکته مهم در محلول سازی :
وقتی میخواهیم محلول رنگ ۲ گرم در لیتر بسازیم … باید ۲ گرم رنگ را اول خوب حل کرده و بعد به حجم ۱۰۰۰ سی سی برسانیم

اینکه بیاییم ۲ گرم رنگ را در ۱۰۰۰ سی سی آب حل کنیم اشتباه است …

محاسبه مقدار رنگ و مواد مصرفی در حمام به دو طریق قابل محاسبه است :
۱- برحسب درصدی از وزن کالا یا OWF
2- برحسب حجم حمام که عموما بر حسب گرم در لیتر بیان میشود

البته  رنگها همیشه بر حسب درصدی از وزن کالا بیان میشود بجز در مواردی  خاص که در رنگرزی پارچه داریم که به آن رنگرزی مداوم میگویند .

مثال … برای رنگرزی ۱۰ گرم کالا با ۳۰ درصد اسپرک … چقدر به اسپرک نیاز داریم ؟؟

مثال … برای رنگرزی ۵۰۰ کیلو کالا به نسخه زیر
قرمز       0.4 درصد
زرد          2 درصد

وزن کالا : ۲ گرم

زرد : 0.05 درصد
قرمز :0.1   درصد
آبی ‌ : 0.0075 درصد

قصدم از ارائه این مسئله یادآوری اهمیت محلول سازی بود. به وزن های زیر یکبار دیگر بدقت توجه کنید :

زرد ۰/۰۰۱
قرمز، ۰/۰۰۲
ابی، ۰/۰۰۰۱۵

توزین چنین اوزانی با ترازو بسیار سخت و شاید در رنگ آبی غیرممکن باشد … پس محلولهای مادر بخاطر راحتی کار ؛ ساخته میشوند.

چند تمرین برای محاسبه گرم به درصد :

وزن کالا ۲ گرم
مقدار اسپرک 0.1 گرم
مقدار اسپرک به درصد ؟؟؟

وزن کالا ۵۰ کیلو گرم
زرد : ۱۰۰۰ گرم
قرمز : ۲۵۰۰ گرم
آبی : ۵۰ گرم
مقدار رنگها به درصد ؟

و اما بحث غلظت محلول مادر :
عموما در رنگرزی با دو واحد بیان میشوند : ۱- گرم در لیتر ۲- درصد

از هر واحد استفاده بکنیم هیچ تفاوتی ندارد و دو واحد بسادگی قابل تبدیل به یکدیگرند

غلظت بر حسب درصد × 10 = گرم در لیتر

مثلا محلول مادری داریم غلظتش ۱ درصده … برای تبدیل ان به گرم در لیتر :
۱×۱۰= ۱۰ g/l

من توصیه میکنم محلول مادر بر حسب گرم در لیتر بیان شود زیرا : اولا ما واژه ای بنام درصد برای مقدار رنگ یا مواد کمکی داریم که میتواند با این واژه درصد اشتباه بشود. دوما : واحد گرم در لیتر از واحدهای خیلی پرکاربرده که تعریف مولاریته هم با توجه به غلظت برحسب گرم در لیتر تعریف میشود .