دندانه دادن

مواد شیمیایی خاص و عملیات مکانیکی می تواند این پوسته را تضعیف کرده و از بین ببرد . با از بین رفتن این فلس ها سرعت نفوذ رنگ به داخل الیاف افزایش می یابد . به این ترتیب پشمی که تحت تاثیر محلول های شیمیایی یا عملیات مکانیکی قرار گرفته و یا در هوای آزاد به مدت طولانی باقی مانده باشد نسبت به پشم معمولی خاصیت جذب رنگ بیشتری پیدا کرده و پر رنگ تر می شود . به عبارت دیگر اگر کلاف سفید شده پشم بدون عملیات قبلی با مقداری روناس جوشانیده شود ملاحظه می شود ، رنگی که الیاف پشم به خود گرفته بسیار ناچیز است و بعد از شست و شو تمام و یا قسمتی از همین رنگ مختصر از بین رفته و در ضمن رنگ این کلاف نیز در مقابل نور دوام ندارد . حال اگر همان مقدار کلاف را ابتدا در یکی از نمک های فلزی مانند زاج سفید و یا سولفات آهن جوشانیده و سپس داخل خم رنگ نماییم ملاحضه می شود که رنگ جذب شده توسط الیاف پشم بسیار زیادتر و دوام آن نیز در برابر عوامل مختلف مانند نور و آب نیز بیشتر می شود . این تجربه نشان می دهد که رنگ ها بدون وجود عامل دیگری تمایلی به جذب شدن در پشم و سایر الیاف از خود نشان نمی دهند . این عامل در اصطلاح رنگرزی « دندانه » و عمل آغشته کردن با این املاح را « دندانه دادن » می نامند . حال به جای آنکه فقط از یک نمک فلزی به عنوان دندانه استفاده شود آزمایش قبلی را در چند خم مختلف حاوی سولفات مس ، کلرور نیکل ، سولفات آلومینیوم و بیکرمات پتاسیم با یک رنگ واحد تکرار می نماییم . ملاحظه می شود که پس از عمل رنگرزی هر کدام از کلاف ها رنگ جداگانه ای به خود می گیرند که نشانگر این نکته است که داندانه ها نه فقط در جذب و ثبات رنگ ها موثرند بلکه نوع آنها نیز در چگونگی و روشنی رنگ ها تاثیر دارند.