دورنمايی روشن برای صنعت نوغانداری کشور
دورنمایی روشن برای صنعت نوغانداری کشور اجرای گام به گام آئین نامه جدیدنوغانداری کشوردورنمای روشنی را برای صنعت نوغانداری ایران ترسیم می کند. بررسیها حاکیست این آیین نامه که دی ماه پارسال به تصویب هیئت وزیران رسید درصورت اجرا وهمکاری همه جانبه وزارتخانه ها ونهادهای مربوط می تواند صنعت نوغانداری کشور را ازمرگ تدریجی نجات دهد. مدیرعامل شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران در این باره می گوید:
در این آئین نامه که وزارت جهاد کشاورزی آن را پس از چند سال مطالعه جامع اردیبهشت 87 برای تصویب به هیات دولت پیشنهاد کرد به جزخود وزارتخانه/ معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری/ وزارتخانه های صنایع و معادن ، علوم ،تحقیقات و فنآوری/ کار و امور اجتماعی / بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری موظف شده اند هرکدام متناسب با توانمندیهایشان ، مشکلات صنعت نوغانداری را حل کنند.
فرزام پور رمضان می افزاید: هیات وزیران درجلسه دوازدهم دی ماه 89 این ابلاغیه را پس از 2 سال بررسی در6 بند تصویب کردکه بر اساس بند یک این ابلاغیه وزارت جهادکشاورزی بیشترین مسئولیت را برای احیای صنعت نوغانداری برعهده گرفته است. او می گوید: این ابلاغیه وزارت جهادکشاورزی را موظف کرده است ظرف مدت دوسال،مشکل نبود واحد متولی نوغانداری را ازطریق ایجاد مرکز توسعه نوغانداری ایران که متولی تولید،فرآوری وبازاریابی پیله ترو نخ ابریشم است حل و با اجرای طرحهای تحقیقاتی در زمینه حفظ ذخایر ژنتیکی کرم ابریشم ایران و دستیابی به گونه های پرمحصول کمبودهای موجود را در زمینه کارهای پژوهشی و تحقیقاتی نوغانداری کشور جبران کند.
این مقام مسئول با اشاره به دیگر وظایف وزارت جهادکشاورزی برای احیای صنعت نوغانداری ایران گفت:حمایت نوغانداران ازطریق فراهم کردن نهاده های تولید ونهال توت اصلاح شده به قیمت ارزان ازدیگر وظایف وزارت جهادکشاورزی درآئین نامه جدیدنوغانداری کشور است که می تواند به احیاء توتستان های کشور منجر شود. مدیر عامل شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران می گوید: وزارت جهاد کشاورزی براساس این آئین نامه مسئول پیگیری عملکرد دیگر وزارتخانه ها و نهادهاست و باید مجموع این عملکردها را هر 6 ماه یکبار به هیات وزیران گزارش کند. فرزام پور رمضان با اشاره به شرح وظایف وزارتخانه های دیگر در خصوص احیای صنعت نوغانداری افزود: براساس این آئین نامه ، وزارت صنایع و معادن ، مسئول ارائه طرح اصلاح ساختار صنایع وابسته به ابریشم / وزارت بازرگانی مسئول پایش واردات متناسب با نیازپیله تر و مقابله با ورود پیله قاچاق/ وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری مسئول ایجاد رشته های جدید دانشگاهی با موضوع صنعت نوغانداری / وزارت کار واموراجتماعی مسئول ارتقای دانش فنی کاربران در زمینه های نوغاندای وصنایع جانبی آن وسازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری مسئول تقویت صنایع دستی ابریشمی با هدف افزایش مصرف ابریشم داخلی است.
او می گوید: به نظرمی رسد با توجه به جامع بودن آئین نامه جدید نوغانداری و مشارکت همه نهادهای مسئول دراجرای آن، مشکلات ساختاری صنعت نوغانداری ایران دست کم تا دو سال دیگرتا حد زیادی حل شود. این مقام مسئول افزود: با توجه به اینکه این آئین نامه باید ظرف دو سال اجرایی شود تلاشهایی که درچند ماه گذشته برای اجرایی شدن آن درگیلان صورت گرفته خوب است اما مسئولان استانی باید با پیگیری بیشتر از وزارتخانه های متبوعه ،اجرای سریعتر آیین نامه را دنبال کنند.
مدیرعامل شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران تاکیدکرد: همه وظایفی راکه وزارت جهاد کشاورزی بر اساس آیین نامه جدید نوغانداری بر عهده دارد باید از طریق شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم اجرایی شود واین شرکت درگام نخست درتلاش است با ایجاد واحد متولی نوغانداری این وظایف را ایفا کند. فرزام پور رمضان گفت: براساس پیش نویس تصویب نامه جدیدی که قراراست هیات وزیران به زودی آن را تصویب کنند شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران ظرف دو سال منحل و همه نیروی انسانی ، تشکیلات ، اموال ، داراییها و تعهداتش به مرکز توسعه نوغانداری وپرورش کرم ابریشم ایران منتقل می شود. او افزود:
این مرکزجدید در رشت مستقرخواهد شد وهمه وظایف حاکمیتی صنعت نوغانداری را برعهده خواهد گرفت. اما بررسیها نشان می دهد به رغم تدوین آئین نامه جامع برای صنعت نوغانداری کشور همکاری نه چندان جدی وزارتخانه های مربوط اجرای این آئین نامه را با مشکلاتی روبه روکرده است. مدیرعامل شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران با اشاره به مشکلات ساختاری صنعت پرورش کرم ابریشم درگیلان و کشور می گوید:
نبود متولی واحد برای صنعت نوغانداری ، ورود پیله خشک و نخ ابریشم قاچاق ، نابودی تدریجی توتستانها ، هزینه های بالای تولید ، نبود ویا کمبود صنایع فرآوری وتبدیلی مصرف کننده نخ ابریشم وکمبود واحدهای پژوهشی به روز وکارآمد مهمترین مشکلات صنعت نوغانداری کشور است که این صنعت را درآستانه نابودی قرار داده است. فرزام پور رمضان می افزاید: وجود همه این عوامل باعث شده است در حالیکه نوغانداران گیلانی درسال 79 سه هزار و 240 تن پیله تر ابریشم تولید کردند این رقم پارسال با 78 درصد کاهش به700 تن تنزل یابد. رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان هم می گوید: وزارت صنایع ومعادن هنوزآئین نامه جدید نوغانداری را به ما ابلاغ نکرده است و ما درنشست استانداری وبعضا quotation mark ازطریق روزنامه ها باکلیات این طرح آشنا شده ایم. محمد حسین اصغریان می افزاید:
البته سازمان صنایع و معادن گیلان از دو سال پیش با اجرای طرح مقدماتی اصلاح ساختار و توسعه صنایع گیلان از جمله صنایع وابسته به ابریشم درصدد شناسایی چالشها و راههای حل مشکلات صنایع استان برآمده است که نتایج این تحقیقات می تواند برای اجرای آئین نامه جدید نوغانداری مفید باشد. او گفت: براساس آئین نامه جدید نوغانداری وزارت صنایع ومعادن باید ازطریق سازمانهای صنایع و معادن استانهای نوغان خیز، در مدت چهارماه طرح لازم را برای حمایت از اصلاح ساختار ، توسعه صنایع موجود و ایجاد صنایع جدید مرتبط با صنعت ابریشم با تاکید برتوسعه صنایع پایین دستی تهیه و اجرا کند که سازمان صنایع ومعادن گیلان با توجه به نتایج اجرای طرح مقدماتی اصلاح ساختار صنایع استان می تواند تا 15 روز دیگر این طرح را آماده و در اختیار شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران قراردهد.
رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان درپاسخ به این سوال که اجرای آئین نامه جدید نوغانداری در دیگر استانهای نوغان خیز در چه وضعیتی است گفت : گیلان با توجه به اینکه قطب نوغانداری کشور است دراین زمینه تلاشهایی کرده است و بعید است استانهای دیگر از ما جلوتر باشند. و اما رئیس دانشگاه گیلان که اداره کننده بزرگترین واحددانشگاهی دولتی در این استان است نیز با اظهار بی اطلاعی ازآئین نامه جدید نوغانداری کشور والزامات قانونی این آئین نامه برای دانشگاه گیلان گفت:
هنوز این آئین نامه از وزارت علوم تحقیقات وفناوری به ما ابلاغ نشده است و تا زمانیکه آئین نامه، ابلاغ نشود نمی توان در زمینه ایجاد رشته های دانشگاهی مرتبط با صنعت نوغانداری که ظاهرا quotation mark مهمترین وظیفه وزارت علوم ، تحقیقات وفناوری برای احیای صنعت نوغانداری است برنامه ریزی کرد. دکتر عبدالله حاتم زاده البته افزود: دانشگاه گیلان با توجه به اهمیت صنعت نوغانداری برای استان، از 2 سال پیش تلاش کرده است با تدوین طرح ایجاد کانون هماهنگی دانش وصنعت نوغانداری وابریشم نقشی درعلمی وبه روز کردن دانش حرفه ای نوغانداری گیلان ایفا کند.
او گفت: پیش نویس این طرح 2 هفته پیش تهیه وبه معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری ارسال شده است. مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای گیلان هم با اشاره به اینکه هنوز از سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور دستورالعملی برای اجرای آئین نامه جدید نوغانداری به ما ابلاغ نشده است گفت: اسفند پارسال و از طریق استانداری گیلان از وجود چنین آئین نامه ای با خبر شدیم.
رسول شمشادی افزود : تا زمانیکه سازمان آموزش فنی وحرفه ای کشور با تایید نهایی وزارت کار و امور اجتماعی ، مجوزهمکاری برای اجرای این آئین نامه را که براساس آن ادارات آموزش فنی وحرفه ای استانهای نوغان خیزموظف به تقویت دوره های آموزشی صنعت نوغانداری شده اند به ما ابلاغ نکند به طور قانونی نمی توانیم دراین زمینه کاری بکنیم ، اما با توجه به اینکه گیلان مهمترین تولیدکننده ابریشم درکشورست اداره کل آموزش فنی وحرفه ای گیلان از سالها پیش برای متقاضیان آموزش نوغانداری دوره های گوناگون آموزشی دایر کرده است.
او با اشاره به اینکه احتمالا سازمان آموزش فنی وحرفه ای کشورآئین نامه جدید نوغانداری را امسال ابلاغ می کند افزود: برای عمل به تعهداتی که براساس این آئین نامه برعهده خواهیم گرفت برگزاری دوره های جدید نساجی ، رنگرزی نخ ابریشم و کارور پیله ابریشم را در مراکز فنی وحرفه ای گیلان پیش بینی کرده ایم و درصورت دریافت آئین نامه می توانیم در سال 90 بیش از 700 ساعت آموزش برای متقاضیان تدارک ببینیم. و اما سازمان بازرگانی گیلان هم ازجمله ادارتی است که به طور رسمی از تصویب وابلاغ آئین نامه جدید نوغانداری خبردار نشده است.
رئیس این سازمان هم می گوید : تاکنون از وزارت بازرگانی در خصوص آئین نامه جدید نوغانداری چیزی به ما ابلاغ نشده است و این ابلاغیه را پس از اطلاع از کلیات آن از طریق استانداری گیلان دریافت کرده ایم. سیاوش امینی می افزاید: نگاهی به بند 3 این آئین نامه نشان می دهد،آنچه که برعهده وزارت بازرگانی گذاشته شده فقط با تعامل چند جانبه چندین وزارتخانه قابل اجراست. او معتقد است:
این بند چیزی جزتاکید مجدد بر ماده یک آئین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات ، موضوع تصویب نامه ششم اردیبهشت 73 هیات دولت نیست و از این رو به نظر می رسد سازمانهای بازرگانی استانها درصورت تائید وزارت بازرگانی ، باید با مشارکت نمایندگان وزارتخانه های یاد شده در استانها در این زمینه فعالیت کنند. رئیس سازمان بازرگانی گیلان البته می گوید: با توجه به اهمیت صنعت نوغانداری دراقتصاد گیلان ، در سفر دوم هیات دولت به این استان درسال 87 ، افزایش سود بازرگانی پیله ابریشم خارجی در قالب مصوبه ای به تصویب رسید که این مصوبه را در قالب نامه ای به اداره کل مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی ارجاع دادیم و به نظر می رسد این مصوبه دربند3 آئین نامه جدید نوغانداری لحاظ شده است.
سیاوش امینی می افزاید : احتمالا quotation mark این مصوبه درکاهش واردات پیله تر خارجی موثر باشد. بررسیها نشان می دهد در حالیکه عملکرد وزارتخانه های مربوط در اجرای آئین نامه جدید نوغانداری کشور چندان مطلوب به نظرنمی رسد اما سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور اجرای این آئین نامه را جدی گرفته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری گیلان گفت: آئین نامه جدید نوغانداری و وظایف ادارات کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری استانهای نوغان خیز در زمینه عملی کردن آن را سی ام بهمن پارسال دریافت کرده ایم. امید عزیزی با اشاره به اینکه سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری از طریق ادارات استانی اش موظف است در تامین نخ ابریشم مورد نیازصنایع دستی کشور ، تولیدات داخلی را در اولویت قرار دهد افزود:
برای اجرای این تعهد ،پس ازدریافت دستورالعمل و با توجه به اینکه گیلان60درصد ابریشم کشور را تولید می کند ازادارات کل میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری استانهای بدون صنعت پرورش ابریشم خواسته ایم مقدار نخ ابریشم مورد نیازشان را اعلام کنند تا بتوانیم با همکاری شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران آن را تامین کنیم. این مقام مسئول افزود:
تاکنون استانهای اردبیل ، همدان ، گلستان و لرستان برای دریافت نخ ابریشم گیلان اعلام نیازکرده اند. او گفت: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری گیلان همچنین درتلاش است با حضور در نمایشگاههای صنایع دستی استانهای مختلف،صنایع دستی گوناگونی راکه می توان در تولید شان از نخ ابریشم داخلی استفاده کرد شناسایی و نخ مورد نیازشان را تامین کند. کوتاه سخن اینکه احیای صنعت دیرپای نوغانداری ایران با توجه به نقش آن درایجاد فرصتهای شغلی ،درآمدزایی منطقه ای وحفظ وبقای صنایع دستی ابریشمی بسیارموثر است.
نباید فراموش کرد دست کم50 هزار خانوار در کشور به صورت مستقیم به صنعت نوغانداری مشغولند وگردش مالی این صنعت تا پیش از تبدیل به مصنوعات ابریشمی، سالانه حدود200میلیارد ریال است. به نظرمی رسد تدوین و ابلاغ آیین نامه جدید نوغانداری با توجه به اینکه برای حل همه مشکلات این صنعت راهکار ارائه کرده است در دراز مدت بتواند حلال مشکلات این صنعت باشد. البته کمبود همکاریهای میان بخشی وکندآهنگ بودن وزارتخانه های مربوط درعملی کردن این آیین نامه ازچالشهایی است که باید به آن جدی تر توجه شود و وزارت جهادکشاورزی با توجه به نقش محوری اش در احیای صنعت ابریشم ، باید دراین زمینه بیشتر و جدی ترتلاش کند.
