در جلسات گذشته درباره طراحى روى كاغذ ١٢٠ صحبتهايى شد ، از اين جلسه به بعد درباره موارد فنى كار روى كاغذ ١٤٠ مى پردازيم. اصولا كار طراحى روى كاغذ نقشه، هر چه به اندازه رجهاى بالا مى رسد، كار طراحى هم ظرافت و تراكم خاص خرد را پيدا مى كند و طراح بايد ظرافتها را در كار خود بيشتر مد نظر قرار دهد.
در اين جلسه هم مطابق جلسات گذشته به اندازه طراحى روى كاغذ ١٤٠ رج در سايز شش مترى ابتدا مى پردازيم. يادمان نرود كه ذرع برابر ٤ چارك و چارك در كاغذ ١٤٠ برابر با ١٤ خانه مى باشد و ذرع ما هم وقتى برابر با چهار چارك است چهار تا ١٤ خانه محاسبه مى گرددكه برابر با ٥٦ خانه بدست مى آيد. حال پهناى كار در نقشه شش مترى ٢ متر است، بنابراين دو تا ٥٦ خانه محاسبه مى شود كه برابر با ١١٢ خانه، و در قد فرش هم كه برابر ٣ متر است سه تا ٥٦ خانه محاسبه مى گردد كه با اين حساب مى شود ١٦٨ خانه پس اگر كارى را به صورت تمامى در كاغذ ١٤٠ و در سايز شش مترى خواستيم پياده كنيم، اندازه آن بايد ١١٢ در ١٦٨ خانه محاسبه شود
اگر كار به صورت نيمه خواستيم پياده كنيم پهناى كار ٥٦ خانه و قد هم همان ١٦٨ خانه گرفته مى شود. و در كار ربعى هم اندازه پهناى كار ٥٦ خانه و قد هم نصف ١٦٨ خانه، يعنى ٨٤ خانه محاسبه مى شود پس در كار ربعى اندازه كار شد ٥٦ در ٨٤ خانه مورد ديگرى كه در اندازه گيرى مى باشد ، بحث گره است كه در كاغذ ١٤٠ رج بايد رعايت شود و قبلا گفتيم گره در كاغذ ١٢٠ سه خانه حساب مى شود ، اما در كاغذ ١٤٠ رج برابر با سه و نيم خانه مى شود كه در فرشهاى ده گره ،بيست گره كاربرد دارد، حال اگر خواستيم نقشه ده گره بيست گره را در كاغذ ١٤٠ پياده كنيم ، طبق اندازه گره در كاغذ ١٤٠ ، سه و نيم خانه ، كه در پهناى كار ١٠ تا سه و نيم خانه محاسبه مى شود كه برابر با ٣٥ خانه مى شود و در قد هم ٢٠ تا سهو نيم خانه محاسبه مى گردد كه برابر ٧٠ خانه مى شود.
پس اگر ده گره بيست گره را خواستيم در كاغذ ٢٤٠ به طور كامل اجرا كنيم اندازه آن ٣٥ خانه در ٧٠ خانه محاسبه مى شود. در كار نيمه، نصف پهناى كار محاسبه مى شود كه برابر با هفده ونيم خانه در ٧٠ خانه اندازه گيرى مى شود، ودر كار ربعى، هم همان، هفده و نيم خانه در ٣٥ خانه حساب مى شود.
مبحث ديگرى كه طراح در كارهاى سنتى بايد به آن توجه داشته باشد ، بحث رنگ بندى و چيدمان رنگ در كار است كه لازم است به آن دقت ويژه اى شود اهميت ندادن به اين مورد مهم ، موجب سنگين يا سبكى كار در نقشه مى شود و در واقع فرش ناقص توليد مى گردد و خواهان ندارد هر كدام از سه قسمت، طراحى، رنگبندى و نقطه گذارى از اهميت ويژهاى در كار طراحى بر خوردار است و نقص در هر مورد موجب ضايع شدن كار مى شود
اصولا بحث رنگ بندى در نقشه فرش بايد طورى تنظيم گردد كه جداى رنگ متن، كليه رنگهايى كه در كار استفاده مى شود به طور يكنواخت در سرتاسر كار پخش شود ، البته از لحاظ روانى بايد به اين مطلب اهميت داده شود كه كار چگونه است، تلخ است، شيرين است، طبيعى كارى است، سياه چشم است و امثالهم موضوع رنگ در نقشه كلا از اهميت بالايى برخودار است و عدم صحيح رنگ كردن نقشه فرش در كل به فرش آسيب مى رساند و شايد يكى از ارزشهاى فرش دستباف ايران و شهرت آن به خاطر رنگهاى خاصى است كه در فرش بكار برده شده است
در فرش رنگ بندى و كار رنگ آميزى دو مقوله جدا گانه مى باشد و هر كدام داراى اهميت مى باشد رنگ بندى يعنى قرار دادن رنگهاى فرش به طورى كه در كل كار هماهنگى و توازن خاصى وجود داشته باشد استفاده از رنگهاى مختلف در فرش و اصالت آن زياد وسعت ندارد، بنابراين در كل، تعداد رنگهاى بكار رفته در نقشه فرش شايد محدود باشد و فقط در موارد محدودى، آن هم در تابلو فرشهاى بافته شده، تعداد زيادى رنگ مورد استفاده قرار گرفته است.
اگر در انتخاب رنگها و پخش آن، نقاش دقت كافى را نداشته باشد موجب به هم ريختگى و عدم تطابق كار مى شود و همينطور كار نقطه چينى هم با اصول لازم اجرا مى شود و در كل عوامل منفى اصولا دست به دست هم مى دهند ودر نتيجه فرش بافته شده از كيفيت لازم بر خودار نيست و اهل فن با ديدن فرش سريع به عيب كار پى مى برند و حاصل زحمات در واقع از بين مى رود و فرش روى دست توليد كننده باقى مى ماند كه مو جبات دلخورى و ياس و نا اميدى را فراهم مى كند
اينكه امروزه مى بينيم كار فرش در ركود به سر مى برد يكى از عوامل مهم آن همين رعايت نكردن قوانين فرش است كه هر فرد به فرا خور حال خود شده طراح، رنگرز، چله كش وووووو
عدم شناخت صحيح و اصولى از كار فرش در همه حوزه ها در كل به جايگاه فرش ضربه مى زند و ما بايد در واقع اين موارد فنى را رعايت كنيم تا به جايگاه رفيع فرش در دنيا دوباره بر گرديم با تشكر از حوصله اى كه به خرج داديد و عرايض ناقص بنده را تحمل نموديد.
