آشنایی با پشم مغان (قسمت دوم)

تقسیم بندی الیاف پشم:

۱) پشم حقیقی (مطلق):
گوسفندان با پشم ظریف عمدتاً دارای تار پشم حقیقی هستند. این الیاف بسیار ظریف بوده، دارای جعد و كش پذیری هستند. الیاف این نوع پشم فاقد مدولا بوده، دارای قطر یكسان هستند.

۲) هتروتیپ:
الیاف هتروتیپ در طول لیف متناوباً از ساختمان پشم مطلق (بدون مدولا) و كمپ (قطر نایكنواخت و دارای مدولا) برخوردار هستند. در نتیجه لیف پشم ضخیم تر و فاقد جعد می گردد ولی از استحكام زیاد برخوردار است. متخصصین وجود الیاف هتروتیپ را مربوط به ییلاق و قشلاق و نوع تغذیه ی دام می دانند. برای صنایع قالیبافی به الیاف مختلف پشمی (مطلق، مویی، هتروتیپ) كه در میان آنها درصد الیاف هتروتیپ تا ۱۵ درصد باشند، نیاز خواهد بود. از خصوصیات این نوع پشم استحكام فوق العاده ی آن، خصوصاً عدم تغییر شكل در اثر فشار وارده می باشد.

۳) مو:
الیافی كه در طول خود دارای مدولا (كانال سراسری) بوده و فاقد جعد باشند و به سادگی پشم رنگ پذیر نباشند، الیاف مویی گفته می شود. اگر الیاف مویی ظریف و كوتاه باشند، به آنها كرك می گویند. اگر الیاف بلند وضخیم باشند، مو می گویند. در بازار داخلی به پشمهای ظریف خارجی كه ۱۹ تا ۲۷ میكرون قطر دارند، كرك می گویند.

۴) كمپ:
(Kemp) معمولاً این الیاف در اطراف سر و ساق پا وجود دارند و شكننده و رنگی می باشند. الیاف كمپ دارای مدولا بوده و در نتیجه ضعیف و كم استحكام هستند. طول آنها از پشم مطلق كوتاهتر وفاقد جعد است. وجود الیاف كمپ از ارزش و مرغوبیت پشم می كاهد.

۵) ژار:
الیاف مویی بدون جعد هستند كه دارای رشد بیشتری نسبت به الیاف پشمی می باشند. الیاف ژار دارای مدولا بوده و قطر آن بین ۹ الی ۱۲۰ میكرون است.

ویژگیهای پشم:

1) قطر:
مهمترین عامل در تعیین ارزش پشم و حتی تقسیم بندی گوسفندان ، قطر الیاف پشم است.

۲) طول استاپل:
استاپل یا فتیله ی پشم از بهم پیچیدن الیاف پشمی به یكدیگر تشكیل می گردد. گوسفندان با پشم ظریف دارای استاپل كوتاه هستند در صورتی كه گوسفندان بومی از استاپل های بلند ونوك تیز برخوردارند كه این خود نشانه ی عدم یكنواختی طول الیاف می باشد. طول استاپل بستگی به نژادهای گوسفند دارد. بلندبودند طول استاپل در كیفیت نخ های تولید شده از اهمیت فراوان برخوردار است.

۳) جعد:
معمولاً تعداد جعد در طول تار ارتباط مستقیمی با ظرافت الیاف دارد. الیاف ظریف از تعداد جعد بیشتر و الیاف ضخیم بخصوص هتروتیپ و مو از جعد كمتری برخودار هستند. فقدان جعد در مو یا كمی آن درالیاف هتروتیپ باعث می شود كه استاپل پشم در گوسفندان پشم قالی مخروطی شكل گردد.

۴) تراكم:
تركم معیاری برای تعداد الیاف موجود در واحد سطح بدن گوسفند می باشد. وجود تعداد بیشتر الیاف در واحد سطح نشانه ی تولید پشم بیشتر گوسفند است. گوسفندان با پشم ظریف از تراكم بیشتری در واحد سطح برخوردارند.

۵) راندمان:
مقدار پشمی كه پس از مرحله ی شستشو خارج شده نسبت به مقدار پشمی كه وارد شده است. بعبارتی راندمان = بازده پشم

۶) چربی:
چربی پشم باعث می شود تا الیاف از لطافت ونرمی خاصی برخوردار شوند. مقدار این چربی بستگی به تعداد الیاف موجود در سطح بدن حیوان دارد. گوسفندان با پشم ظریف بعلت تراكم بیشتر الیاف نسبت به پشم های ضخیم از راندمان كمتری برخوردارند و میزان چربی آنها بیشتر است.

۷) قابلیت ارتجاع و مقاومت در برابر نیرو :
قابلیت ارتجاع و مقاومت در برابر نیرو از جمله عوامل بسیار مهم در تعیین ارزش پشم قالی محسوب می شود كه بستگی به ظرافت و جعد پشم و چگونگی تغذیه ی حیوان دارد. با فشردن پشم در بین دو انگشت می توان به قابلیت ارتجاعی آن تا حدودی پی برد.